Βαθιά λαβωμένη, η χώρα βαδίζει προς τις εκλογές. Ενας λαός αποδιοργανωμένος, αφυδατωμένος, αποκομμένος από τις σταθερές που λειτουργούσαν ως ζώνες ασφαλείας, δίχως τα εργαλεία που θα τον βοηθήσουν να σκάψει το εύφορο έδαφος και να φυτέψει τον σπόρο που του αξίζει, βαδίζει προς την κάλπη μόνος. Δέσμιος της απαξίωσης της χώρας, της απουσίας αξιοπρέπειας. Κάποτε έφτανε στο εκλογικό κέντρο με τα πολιτικά δεκανίκια υπό μάλης. Ηταν το φετίχ του. Του έδιναν την αίσθηση του ξεχωριστού, του προνομιακού ανθρώπου, του παρείχαν την ψευδαίσθηση της ελευθερίας, ενδεχομένως και της ελπίδας. Με το μεγάλο πολιτικό ψεύδος δεν είχε χρόνο να ασχοληθεί. Δεν είχε και λόγους άλλωστε, από τη στιγμή που ικανοποιούσε τη δική του προσμονή – ψευδαίσθηση και χανόταν σαν τον τυφλοπόντικα στις δικές του υπόγειες στοές.
Προς το παρόν, αυτή η πορεία προς τις εκλογές αποτυπώνεται στους τηλεοπτικούς δέκτες σαν παλιομοδίτικο αποτύπωμα. Ακούω τις ίδιες θορυβώδεις συζητήσεις, τους ίδιους διαπληκτισμούς μεταξύ των κομματικών εκπροσώπων. Λες και δεν πέρασε μια μέρα. Πότε; Σε μια εποχή που η χώρα κινδυνεύει να χάσει το πλεονέκτημα της γεωγραφικής και γεωπολιτικής της θέσης. Που η βιωσιμότητα του χρέους αιωρείται και την ίδια ώρα διακυβεύεται ο ορυκτός και τουριστικός της πλούτος. Οχι, δεν είναι ψιλά γράμματα. Είναι η ουσία, είναι η πεμπτουσία. Οι δημοσκοπήσεις ανεβοκατεβάζουν τα ποσοστά των κομμάτων και όλες συγκλίνουν στην άποψη ότι η επόμενη Βουλή θα είναι πολυκομματική. Το ερώτημα είναι τι είδους συνασπισμοί θα προκύψουν και προς ποία κατεύθυνση. Τηρουμένων των αναλογιών, η εικόνα θυμίζει αμυδρά την εποχή του ’55, όταν τα αστικά κόμματα προεκλογικά ήταν έτοιμα να συνεργαστούν με την ΕΔΑ προκειμένου να αποτρέψουν την ανάδειξη στην εξουσία της ΕΡΕ του Κ. Καραμανλή.
Στο προεκλογικό προσκήνιο μετέχουν με τις μηχανές στο φουλ τα κοινωνικά δίκτυα. Ενας χαοτικός διαδικτυακός τόπος, όπου κυριαρχούν η υπερβολή, η παραπλάνηση, αλλά και η σοβαρή κριτική σκέψη. Εν μέσω βεβαίως αναρτήσεων των δηλώσεων του Ν. Φωτόπουλου της ΔΕΗ “δεν θα παραιτηθώ, θα αυτοκτονήσω” και εν μέσω αφισών που οι σχεδιαστές τους θεωρούν κάθε έναν από εμάς υπεύθυνο για το αποτέλεσμα της κάλπης. Κι εγώ τολμώ να αναρωτηθώ για τους νέους. Βλέπω πολλούς να ‘ναι χαμένοι. Στο βιβλίο του “Τα δεινά που μαστίζουν τη χώρα” (εκδόσεις Αλεξάνδρεια), ο ιστορικός της μεταπολεμικής Ευρώπης Τόνι Τζαντ αναφέρεται συχνά στους νέους. “Η γενιά που τώρα εμφανίζεται στο προσκήνιο προβληματίζεται για τον κόσμο που θα κληρονομήσει. Τους φόβους της τους συνοδεύει αίσθημα ανημποριάς. Ξέρει ότι κάτι δεν πάει καλά, αλλά δεν ξέρει πώς να αντιδράσει. Την εποχή των σίγουρων ριζοσπαστικών δογμάτων οι νέοι δεν είχαν αβεβαιότητες, αλλά μια υπερφίαλη αυτοπεποίθηση: εμείς ξέρουμε να φτιάχνουμε τον κόσμο”. Και μια αναγκαία παρένθεση: Ο Τζαντ, μας θυμίζει ο ιστορικός Θάνος Βερέμης στην ‘Κ’ (17/1/2012), έζησε στην εποχή της σπανιότητας των υλικών αγαθών και βίωσε έναν κόσμο γεμάτο ελπίδα, υπερηφάνεια και φαντασία, άφησε δε πίσω του σπουδαία συγγραφική παρακαταθήκη, όπως το Postwar: A History of Europe Since 1945, Penguin Press.
Προφανώς η εποχή των σίγουρων ριζοσπαστικών δογμάτων έχει παρέλθει. Γύρω μας, όμως, κυκλοφορούν κι ας μην τους βλέπουμε, νέοι γεμάτοι ιδέες, κουράγιο και δύναμη. Νέοι που καινοτομούν, που μετέχουν σε μεγάλα συνέδρια, που επιστρέφουν στη γενέθλια γη για να την καλλιεργήσουν. Προβάλλουν το στήθος τους κι ας λαβωθεί. Ας ανατρέξουμε στους πειραματισμούς όσων μετέχουν στην TedxAcademy. Μόλις προχθές διάβαζα για την προσπάθεια ομάδας νέων που διοργάνωσαν στον Βόλο το 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Marketing & Branding Τόπου. Ναι, δεν έχουν όλοι οι νέοι αίσθημα ανημποριάς. Αλλά και όσοι κατατρύχονται απ’ αυτήν, ας διαβάσουν μια πρόταση του Αλέξις ντε Τοκβίλ και ας κινηθούν προς την αντίθετη κατεύθυνση: “Φοβάμαι πως οι άνθρωποι θα φτάσουν σε ένα σημείο, όπου θα βλέπουν κάθε νέα θεωρία σαν κίνδυνο, κάθε καινοτομία σαν κουραστικό μπελά, κάθε κοινωνική κατάκτηση σαν ένα πρώτο βήμα προς την επανάσταση και θα αρνούνται να κάνουν οποιαδήποτε κίνηση.”
Δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή, 8.4.2012
Η Ρίτσα Μασούρα σπούδασε στη Νομική Αθηνών, εργάστηκε ως δημοσιογράφος διεθνών θεμάτων στην κρατική τηλεόραση ως το 1997 και παράλληλα στην εφημερίδα “Καθημερινή”, όπου και συνεχίζει να αρθρογραφεί.
