Ο δυναμισμός και τα ταλέντα των γυναικών αποτελούν κινητήριο μοχλό της οικονομίας στις σημερινές συνθήκες ύφεσης για την Ελλάδα και τον κόσμο – για να ενεργοποιηθεί ο μοχλός πλήρως, απαιτείται πολύ μεγαλύτερη συμμετοχή των γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Το μήνυμα αυτό διατυπώθηκε με σαφήνεια στην τελευταία Παγκόσμια Σύνοδο Κορυφής Γυναικών (Global Summit of Women), η οποία εφέτος διεξήχθη στην Αθήνα με τη συμμετοχή 1.000 διακεκριμένων γυναικών και ανδρών από 70 χώρες και πάμπολλους ομίλους. Μεταξύ αυτών ήταν η αντιπρόεδρος του Βιετνάμ, Ν.Τ. Ντοάν, η διευθύνουσα σύμβουλος της Siemens Ισπανίας, Ρ. Γκαρθία, η διευθύνουσα σύμβουλος της Βoeing Κ. και Αν. Ευρώπης, Χ. Μπόσνιαρτς, και η Κ. Σουνγκτζόο, ιδρύτρια του ομίλου Sungjoo Grouρ και ιδιοκτήτρια της MCM Holdings, αλλά και οι διευθύνοντες σύμβουλοι της Βooz και της McKinsey Eυρώπης, Σ. Μπανέρτζι και M. Xάλμπι. Την Ελλάδα εκπροσώπησαν –μεταξύ άλλων– η Ρ. Κράτσα, αντιπρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου, η εφοπλίστρια Αγγ. Φράγκου της Navios, μία από τις ισχυρότερες γυναίκες παγκοσμίως, η Ν. Κάτσου, γενική διευθύντρια της φαρμακευτικής Pharmathen, η Αγγ. Μιχαηλίδου, πρόεδρος του Ινστιτούτου Ανάπτυξης Γυναικών Μάνατζερ και Επιχειρηματιών, και η Αν. Μακαριγάκη, διευθύντρια ανθρώπινου δυναμικού της PepsiCo Βαλκανίων.
Στις επιμέρους ενότητες της συνόδου συζητήθηκαν: γυναίκες ηγέτιδες σε τομείς υψηλής ανάπτυξης, εταιρική διακυβέρνηση και ηθική μετά την κρίση, βέλτιστες πρακτικές για ισοτιμία στην εργασία, συμμετοχή των ανδρών στην ανάδειξη γυναικών στελεχών, διασυνοριακές συνεργασίες, καινοτομική στρατηγική προσέγγισης πελατών, πράσινο επιχειρείν και βιωσιμότητα κ.λπ.
Επιπλέον, υπήρξαν γόνιμες επαφές μεταξύ Ελληνίδων επιχειρηματιών και της αντιπροσωπείας των ΗΠΑ, του Καναδά και του Βιετνάμ κ.ά. Η πιο πολυπρόσωπη ομάδα, με 70 επιχειρηματίες, ήταν της Μαλαισίας, ακολούθησαν της Κίνας με 65, της Νότιας Αφρικής με 50, ενώ στην ισπανική αντιπροσωπία συμμετείχαν 40 άτομα. Οπως επισημάνθηκε από τις συμμετέχουσες και τους συμμετέχοντες στη σύνοδο, σήμερα είναι πιο αναγκαίο από ποτέ η εκάστοτε κυβέρνηση με ταχείς ρυθμούς να διαμορφώσει ευνοϊκούς όρους για την προώθηση της γυναικείας επιχειρηματικότητας ως αντίβαρο στην κρίση, καλλιεργώντας παράλληλα και την αντίληψη του παράγοντα του ρίσκου.
“Είμαστε μετανάστριες της εξουσίας ακόμα”
«Η κρίση προσφέρει πάντα μια ευκαιρία επαναξιολόγησης για τους ανθρώπους και για την οικονομία, ώστε να αντιληφθούν τις αναγκαίες αλλαγές για την αποκατάσταση της ανάπτυξης. Ως Ελληνες έχετε ένδοξη ιστορία – ήσασταν έμποροι και επιχειρηματίες κι αυτό το πνεύμα χρειάζεται να το ανακτήσετε». Χωρίς περιστροφές η Αϊρίν Νατιβιδάδ, η Αμερικανίδα πρόεδρος της Παγκόσμιας Συνόδου Κορυφής Γυναικών, θέτει το καίριο ερώτημα: υπάρχει διέξοδος χωρίς τον αναπτυξιακό μοχλό του γυναικείου επιχειρείν και του γυναικείου ταλέντου; «Στην παγκόσμια σύνοδο συμμετείχε πλειάδα κυβερνητικών αξιωματούχων, επιχειρηματιών και υψηλόβαθμων στελεχών απ’ όλο τον κόσμο, προσφέροντας ευκαιρίες συνεργασίας, δικτύωσης και ανάπτυξης στις ελληνικές εταιρείες», συμπληρώνει.
Ωστόσο, σχολίασε αρνητικά το ότι η εκπροσώπηση εκ μέρους της ελληνικής κυβέρνησης δεν αντιστοιχούσε στο επίπεδο των συμμετεχουσών εθνικών αντιπροσωπειών. Βέβαια, η σύνοδος διεξήχθη σε προεκλογική περίοδο και υπό την απειλή εξόδου μας από την Ευρωζώνη. «Επέλεξα να φέρω τη διοργάνωση στην Ελλάδα, γιατί ήθελα να σας βοηθήσω, παραμερίζοντας άλλες προτάσεις. Είναι αλήθεια πως ορισμένες εταιρείες είχαν αντιρρήσεις, δεν θεωρούν σημαντική την ελληνική αγορά ούτε ήθελαν να στείλουν εδώ τα στελέχη τους», υπογραμμίζει. «Ξέρετε, πιστεύω πως ίσως θα ήταν καλό, οι άνθρωποι στην Ελλάδα να ανακτήσουν το ηθικό τους και να πιστέψουν ότι μπορούν να αλλάξουν. Θα σας φέρω ένα εξαιρετικό παράδειγμα: Μαρία Βλάχου, η επιχειρηματίας, η οποία πριν φθάσει τα 30 της έκανε στροφή από την καριέρα της ως μεταφράστριας και δημιούργησε τη Fereikos-Helix, την εταιρεία εκτροφής και εξαγωγής σαλιγκαριών».
Όχι κράτος
Η απάντηση στην κρίση δεν είναι χρηματοδότηση θέσεων στο Δημόσιο, αλλά ενδυνάμωση της ραχοκοκαλιάς της οικονομίας. «Μία οικονομία γίνεται ρωμαλέα όταν φροντίζει τα θεμέλιά της, δηλαδή τις μικρές επιχειρήσεις, όπως φαίνεται από το παράδειγμα των ΗΠΑ και της Κίνας», επισημαίνει η πρόεδρος της Global Summit. «Σήμερα οι τέσσερις στις δέκα μικρές επιχειρήσεις στις ΗΠΑ ανήκουν σε γυναίκες, συνιστώντας σημαντικό παράγοντα ανάπτυξης διεθνώς. Απαρτίζουν το ήμισυ του εργατικού δυναμικού και λαμβάνουν τις περισσότερες αποφάσεις για κατανάλωση», διευκρινίζει η κ. Αϊρίν Νατιβιδάδ.
Παρά τη δυναμική συμμετοχή τους στα οικονομικά δρώμενα, οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Μία μέθοδος με γρήγορα αποτελέσματα για την ανάδειξη γυναικών με προσόντα είναι οι ποσοστώσεις. Αποδίδουν στις σκανδιναβικές χώρες και δημιουργούν ρεύμα στην υπόλοιπη Ευρώπη, την Ασία και την Αφρική. «Ευνοϊκά λειτουργούν και άλλες ρυθμίσεις», υπογραμμίζει η κ. Νατιβιδάδ. «Στη Φινλανδία η ενίσχυση της συμμετοχής γυναικών εντάσσεται στον κώδικα ορθής εταιρικής διακυβέρνησης. Στην Αυστραλία, οι εισηγμένες εταιρείες πρέπει να αναφέρουν το ποσοστό συμμετοχής γυναικών στα Δ.Σ. και τα μέτρα για την αύξησή του, με αποτέλεσμα αυτό να έχει αυξηθεί από 7% σε 13%».
Τράπεζες
Σε τελευταία έρευνα της Global Summit of Women με τη συμμετοχή των 93 μεγαλύτερων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων στον κόσμο, τα 32 διαθέτουν τον κρίσιμο αριθμό των τριών ή και περισσότερων γυναικών στα Δ.Σ., ώστε να γίνει εμφανής ο αντίκτυπός τους. Πρώτη εμφανίζεται η αυστραλιανή Westpac Βank, ενώ την ακολουθούν οι γαλλικές BNP Paribas, Crédit Agricole και SG.
Σε όλες τις χώρες του κόσμου τα εμπόδια για την ανέλιξη των γυναικών είναι τα ίδια – αρνητικά στερεότυπα, χάσμα στις αμοιβές των δύο φύλων, σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία, έλλειψη ισορροπίας οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής, όπως λέει η πρόεδρος της Global Summit, κ. Αϊρίν Νατιβιδάδ, «ακόμα είμαστε μετανάστριες της εξουσίας». Ωστόσο, όπως παρατηρεί εν κατακλείδι, θα ήταν προς το συμφέρον όλων να «γίνουμε μόνιμες κάτοικοι». Τα πορίσματα των ερευνών σε όλο τον κόσμο και, ανεξαρτήτως κλάδου, φανερώνουν πως όσες εταιρείες έχουν γυναίκες στη διοίκησή τους παρουσιάζουν συγκριτικά καλύτερα οικονομικά αποτελέσματα.
Ηγεσία
H τεχνολογία ταιριάζει στις γυναίκες, αποφαίνεται ο κολοσσός της ΙΒΜ με μακρά ιστορία στις ίσες ευκαιρίες – απέκτησε το 1943 την πρώτη του αντιπρόεδρο και φέτος την πρώτη διευθύνουσα συμβουλό του, τη Βιρτζίνια Ρομέτι. «Οι γυναίκες που έχουν επιχειρήσεις υιοθετούν πολύ πιο γρήγορα την τεχνολογία από τους άνδρες, σύμφωνα με έρευνά μας στις ΗΠΑ, γιατί τους εξοικονομεί χρόνο και τις κάνει αποδοτικότερες», επισημαίνει η Ντενίζ Εβανς, αντιπρόεδρος της ΙΒΜ, υπεύθυνη για την κατάρτιση στρατηγικής και μάρκετινγκ σε εταιρείες που ανήκουν σε γυναίκες στις ΗΠΑ και σε όλο τον κόσμο.
Εντός των τειχών η ΙΒΜ αναπτύσσει δίκτυα για την προώθηση των δεξιοτήτων των γυναικών και τη βελτίωση του επαγγελματικού τους προφίλ. Παράλληλα, χορηγεί σημαντικές διοργανώσεις, των οποίων το ακροατήριο είναι γυναίκες επιχειρηματίες, ενώ σε συνεργασία με διεθνείς οργανισμούς προσφέρει τεχνογνωσία προς τις γυναίκες επιχειρηματίες σε όλο τον αναπτυσσόμενο κόσμο. «Η σταδιοδρομία μου στην ΙΒΜ ήταν μια πρόκληση, όσον αφορά τη στοχοπροσήλωσή μου, τον βαθμό συνδυασμού επαγγέλματος και οικογένειας, αλλά και το ότι, λόγω της προέλευσής μου ως μαύρης γυναίκας από τις μεσοατλαντικές πολιτείες, σε ορισμένα πεδία ήμουν η πρώτη», επισημαίνει η κ. Εβανς. «Αρωγή βρήκα τόσο από γυναίκες με αυτοπεποίθηση, οι οποίες είχαν προσωπικό τους στόχο να στηρίζουν άλλες άξιες γυναίκες, αλλά και από λευκούς άνδρες με κοινή προσέγγιση στα πράγματα».
Με σπουδές στα μαθηματικά και στην οικονομία και μεταπτυχιακά στη διοίκηση επιχειρήσεων στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ, κατείχε πάντα υψηλές θέσεις εντός ΙΒΜ και σε μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς. «Λένε πως οι άνδρες φτιάχνουν εταιρείες για τον πλούτο και οι γυναίκες για να κάνουν καλό», τονίζει η αντιπρόεδρος της ΙΒΜ, Ντενίζ Εβανς. «Είμαστε καλύτερες ηγέτιδες, συνδυάζοντας την αίσθηση του επιχειρείν, την ευστροφία, τη διαίσθηση και τη συναισθηματική νοημοσύνη. Πείθουμε τους ανθρώπους με πνεύμα ομαδικότητας να δώσουν τον καλύτερο εαυτό τους και, προτού αποφασίσουμε, συνεκτιμούμε τις πληροφορίες που λάβαμε από τους ανθρώπους.
Το κινεζικό επιχειρείν ενδιαφέρεται για το ελληνικό λάδι και κρασί
Οι επιχειρήσεις υπό γυναικεία διοίκηση θάλλουν στην Κίνα, έχοντας στραμμένο το βλέμμα τους στην Ελλάδα και προσβλέποντας σε ευκαιρίες επενδύσεων. «Οσο κι αν απέχει η μία χώρα από την άλλη, εσείς έχετε τον πιο παλιό πολιτισμό της Δύσης κι εμείς τον πιο παλιό της Ανατολής – αυτό είναι ένα κοινό στοιχείο προσέγγισης και αλληλοκατανόησης», τονίζει η κ. Ρούι Τσου, μηχανικός με προηγούμενη θητεία στον δημόσιο τομέα και νυν πρόεδρος της Ενωσης Γυναικών Επιχειρηματιών της Κίνας (CAWE). «Εκτιμάμε, επιπλέον, τα τρόφιμά σας και τη φιλική σας διάθεση. Αισθανόμαστε ευγνώμονες, γιατί η Ελλάδα μας βοήθησε σε δύσκολες στιγμές, όταν έπρεπε πέρυσι να απεγκλωβιστούν από τη Λιβύη χιλιάδες Κινέζοι πολίτες», προσθέτει.
Η CEWA αριθμεί 40.000 μέλη –στελέχη και επιχειρηματίες– από όλους τους κλάδους της οικονομίας. Είναι στην πλειονότητά τους αυτοδημιούργητες και κάθε μία από αυτές αποτελεί μια αξιοθαύμαστη ιστορία επιτυχίας.«Παραδείγματος χάριν, μία εκ των 25 ισχυρότερων γυναικών διεθνώς, σύμφωνα με την κατάταξη του Fortune, και μέλος της CEWA, είναι η κ. Σίε Κιχούα της χαλυβουργίας BaoSteel, την οποία ανέδειξε σε διεθνή κολοσσό», επεξηγεί η κ. Ρούι Τσου. «Σύμφωνα με έρευνες, οι επιχειρήσεις υπό γυναικεία διοίκηση/ή και ιδιοκτησία στην Κίνα είναι δημοφιλείς, έχουν συνοχή ως οργανισμοί και οικονομική υγεία, εμφανίζουν περιορισμένο χρέος και υψηλή κερδοφορία, αποφεύγουν τις σπατάλες, χωρίς να λησμονούν τις ανάγκες των εργαζομένων τους – οι γυναίκες επιχειρηματίες διοικούν τις εταιρείες τους, όπως τις οικογένειές τους και συχνά αποκαλούνται μητέρες».
Με πολύ θετικό πνεύμα οι Κινέζες επιχειρηματίες πιστεύουν ότι η κρίση θα ξεπεραστεί. «Ηρθαμε εδώ για να διαπιστώσουμε ιδίοις όμμασι τι συμβαίνει στην οικονομία σας. Μόλις σταθεροποιηθεί η κατάσταση, θα οργανώσουμε επιχειρηματική περιοδεία στην Ελλάδα, η οποία μας ενδιαφέρει πολύ σε επίπεδο τουρισμού, πολιτιστικής επικοινωνίας και εμπορίου εν γένει, με έμφαση στο λάδι και το κρασί – ελπίζουμε ότι θα μας επισκεφτείτε κι εσείς», υπογραμμίζει εν κατακλείδι η πρόεδρος της Ενωσης Γυναικών Επιχειρηματιών της Κίνας.
Δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή 16.6.2012