Σε μία τόσο περίπλοκη και σοβαρή ιστορία όπως αυτή των διαδοχικών τεχνικών προβλημάτων στα τζετ Dreamliner 787 της Boeing (διαρροή καυσίμου, υπερθέρμανση μπαταριών, θραύση υαλοπίνακα στο κόκπιτ), τα οποία τα καθήλωσαν σε όλα τα αεροδρόμια της γης, εάν είναι να βρεθεί τουλάχιστον ένας ένοχος, αυτός είναι oι μπαταρίες τους.
Πρόκειται για μπαταρίες λιθίου, που παράγονται ειδικά για την Boeing από την ιαπωνική GS Yuasa. Αμερικανικές, ευρωπαϊκές και ιαπωνικές αρχές διεξάγουν έρευνες στο προβληματικό αεροσκάφος. Ιάπωνες και Αμερικανοί μηχανικοί επισκέφθηκαν το εργοστάσιο παραγωγής στη νότια Ιαπωνία, αλλά, όπως δήλωσε εκπρόσωπος της GS Yuasa, δεν διαπιστώθηκε πρόβλημα στην παραγωγή. Αυτό σημαίνει ότι δεν είναι απαραίτητα υπεύθυνη η εταιρεία για την υπερθέρμανση των μπαταριών, λόγου χάριν. Οι Ιάπωνες αξιωματούχοι, όπως διευκρίνισαν, θα συνεχίσουν τις έρευνες, χωρίς, ωστόσο, να δώσουν χρονοδιάγραμμα για το πότε θα τις ολοκληρώσουν. Τώρα αρχίζει ο πονοκέφαλος για τον Τζιμ Μακνέρνι, τον διευθύνοντα σύμβουλο της αεροναυπηγικής, ο οποίος πρέπει να διαχειριστεί τα επίχειρα μιας κρίσης. Η αεροναυπηγική που διοικεί εξασφαλίζει την κορυφαία θέση στις παραγγελίες αεροσκαφών από την Airbus πρώτη φορά σε μία δεκαετία, όταν την ίδια στιγμή απαγορεύονται διεθνώς οι πτήσεις για το Dreamliner, το εμβληματικό της μοντέλο, που ακολουθεί την τελευταία λέξη της τεχνολογίας. Μία σύμπτωση, ίσως και… διαβολική!
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Το πρόγραμμα ναυπήγησης του Dreamliner 787 ξεκινάει το 2004, τον Δεκέμβριο του 2009 πραγματοποιείται η πρώτη του δοκιμαστική πτήση και χαιρετίζεται ως το μέλλον της πολιτικής αεροπορίας. Το συγκεκριμένο μοντέλο ήταν και είναι το πρώτο νέο της Boeing από το 1995 έως σήμερα. Οι καινοτομίες που φέρει στα αεροσκάφη ευρείας ατράκτου είναι ότι μπορεί να πετάει με αυτάρκεια 7.650 – 8.200 ναυτικά μίλια (14.200 – 15.200 χιλιόμετρα), αποστάσεις που συνήθως καλύπτουν μεγάλα αεροσκάφη – το Dreamliner θεωρείται μεσαίου μεγέθους.
Το μισό αεροσκάφος είναι κατασκευασμένο από ελαφρά σύνθετα υλικά, μεταξύ των οποίων και ανθρακονήματα. Αντιστοίχως το ποσοστό των εν λόγω υλικών στα Boeing 777 ήταν μόλις 12%. Το υπόλοιπο στο Dreamliner είναι κατά 20% αλουμίνιο, 15% τιτάνιο, 10% χάλυβας και 5% διάφορα άλλα υλικά. Οπως είχε αναφέρει σε παλαιότερη συνέντευξή του ο Τζιμ Μακνέρνι, αυτός ακριβώς ο συνδυασμός υλικών καθώς και οι νέοι κινητήρες της General Electric και της Rolls Royce καθιστούν κατά 20% πιο αύταρκες σε καύσιμα το Dreamliner από τα αντίστοιχα της αγοράς, ενώ θεωρείται και 60% λιγότερο θορυβώδες. Εχουν σχεδιαστεί δύο εκδοχές του, το Dreamliner 787 με μέση τιμή 206 εκατομμύρια δολάρια και το 787-9, το οποίο αναμένεται το 2014. Ωστόσο, μετά την ανωμαλία με το 787, δεν είναι γνωστό αν θα ισχύσει το χρονοδιάγραμμα.
Παρά τις ευνοϊκές αυτές προδιαγραφές, το Dreamliner, όπως και το ευθέως ανταγωνιστικό τoυ Airbus 380, ακολούθησαν ταραχώδη πορεία μέχρι να πετάξουν κανονικά: υπερβάσεις χρονοδιαγραμμάτων, υπερβάσεις προϋπολογισμών και υψηλές ρήτρες για την αποζημίωση των καθυστερημένων παραδόσεων. Οταν τον Δεκέμβριο του 2009 το 787 εκτέλεσε την παρθενική δοκιμαστική του πτήση, είχε ήδη αποκλίνει του χρονοδιαγράμματος κατά 2,5 χρόνια, ενώ η πρώτη επίσημη παράδοση του αεροσκάφους στην ιαπωνική All Nipon Airways (ANA) πραγματοποιήθηκε το 2011, με τρία χρόνια καθυστέρηση.
Από τις 4 Δεκεμβρίου πέρυσι έως τις 15 Ιανουαρίου φέτος σημειώθηκαν 11 περιστατικά σε Dreamliner στις ΗΠΑ και στην Ιαπωνία. Επειτα από αυτά τα απανωτά συμβάντα και την κακοτυχία της Boeing, ακόμα και η «εχθρική» ευρωπαϊκή Airbus εξέφρασε τη συμπαράστασή της. Ο Τζιμ Μακνέρνι δήλωσε εξαρχής ότι συνεργάζεται στενά με τις αρχές στις έρευνες για τις τεχνικές βλάβες και επανέλαβε την πεποίθησή του ότι το Dreamliner παραμένει αξιόπιστο. Η ειρωνεία της τύχης θέλει την ΑΝΑ, η οποία πρώτη «πέταξε» Dreamliner, να είναι και η… τελευταία λόγω της απαγόρευσης. Η Ιαπωνία παραδοσιακά βρίσκεται στο στρατόπεδο της Boeing, με την Japan Airlines να μη διαθέτει ούτε ένα Airbus. Το 2012 η Boeing ξεπέρασε την Airbus σε παραγγελίες, καθώς εξασφάλισε 1.203 έναντι των 914 της δεύτερης. Πάντως, ζητήματα με τη δική της «ναυαρχίδα», το A380, είχε και η ευρωπαϊκή αεροναυπηγική λόγω ρωγμών σε αεροσκάφη της.
Στο μικροσκόπιο των επιθεωρητών ασφαλείας τίθενται οι μπαταρίες λιθίου του Dreamliner, οι οποίες προσφέρουν υψηλή παραγωγή ενέργειας και χαμηλό βάρος. Μία υπερθέρμανσή τους οφείλεται σε διάφορες αιτίες, όπως εγγενή ελαττώματα, υπερφόρτιση, έλλειψη εξαερισμού κ.λπ. Μπαταρίες λιθίου χρησιμοποιεί και το Α380, αλλά το Dreamliner το κάνει πιο εκτεταμένα. Είναι γνωστό πως απαιτούν προσεκτική διαχείριση, λόγω αδυναμιών τους. Οταν ανέλθει η θερμοκρασία τους σε ένα συγκεκριμένο επίπεδο, μπορεί να αρχίσει η υπερθέρμανση. Εξίσου πιθανή είναι η διαρροή υγρών μπαταρίας, τα οποία αναφλέγονται. Oι ειδήμονες επισημαίνουν πως το θέμα των μπαταριών δεν πρόκειται να αποδειχθεί θεμελιώδες, ώστε να απαιτείται ανασχεδιασμός του Dreamliner ή πλήρης αντικατάστασή τους.
Δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή, 26.1.2013
Η Κατερίνα Καπερναράκου είναι δημοσιογράφος, παρακολουθεί το διεθνές οικονομικό ρεπορτάζ στην εφημερίδα “Καθημερινή”. Διατηρεί εβδομαδαιαία σαββατιάτικη στήλη με τα πρόσωπα της εβδομάδας. Εχει εργαστεί ως παραγωγός και δημοσιογράφος σε ιδιωτικούς και κρατικούς Ρ/Σ και την Ελληνική Υπηρεσία του BBC. Συνεργάζεται με οικονομικά έντυπα και περιοδικά ποικίλης ύλης. Διετέλεσε πρόεδρος του Ελληνικού Τμήματος της Δ. Αμνηστίας.