Η Ουγγαρία ήταν η πρώτη χώρα στην Ευρωπαϊκή Ενωση, που χτύπησε την πόρτα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου το 2008 επί σοσιαλιστικής κυβέρνησης Γκόρντον Μπαϊνάι. Σήμερα επανέρχεται με ανάλογο αίτημα, όπως δηλώνει ο υπουργός Οικονομίας Γκιόργκι Ματόλτσι της νυν κεντροδεξιάς κυβέρνησης Ορμπάν, ώστε να δράσει προληπτικά και η χώρα να μη συμπαρασυρθεί από τη “λαίλαπα” της Ευρωζώνης. Η πρώτη συμφωνία δανειοδότησής της έληξε επεισοδιακά πέρυσι. Η κυβέρνηση θεώρησε πως μία ανανέωσή της θα έδινε μεγαλύτερα περιθώρια στον διεθνή οργανισμό να επεμβαίνει στην εθνική οικονομική πολιτική και προώθησε τη δική της στρατηγική. Τουλάχιστον σε αρχικό στάδιο, ο υπουργός Οικονομίας Γκιόργκι Ματόλτσι προώθησε εναλλακτικά μέτρα και όχι τις συνήθεις περικοπές μισθών και συντάξεων, τις οποίες πρότεινε το ΔΝΤ. Αυτά τα μέτρα -η υψηλή φορολόγηση των τραπεζών και η εξυπηρέτηση από τα ν οικοκυριά στεγαστικών δανείων σε συνάλλαγμα με σταθερό επιτόκιο παρά τις ζημίες για τις τράπεζες, μεταξύ άλλων- απέδωσαν. Ωστόσο, στην ετήσια αξιολόγηση των Ευρωπαίων υπουργών Οικονομικών από τους Financial Times, ο Ούγγρος υπουργός βρέθηκε 17ος μεταξύ 19 συνολικά, λόγω της εκτίναξης του κόστους δανεισμού και των πιέσεων στο εθνικό νόμισμα της χώρας.

Ενα αμφιλεγόμενο μέτρο, που εφάρμοσε ο κ. Ματόλτσι, ήταν η ουσιαστική εθνικοποίηση των συνταξιοδοτικών Ταμείων. Στα τέλη του 2010 το μεγαλύτερο μέρος των περιουσιακών στοιχείων των συνταξιοδοτικών Ταμείων της Ουγγαρίας μεταβιβάστηκε υποχρεωτικά στο Δημόσιο. Τον Μάρτιο 2011, επαναλαμβάνοντας πως η χώρα δεν χρειάζεται τον διεθνή οργανισμό, ο Γκιόργκι Ματόλτσι με στόχο να ελέγξει έλλειμμα και χρέος προώθησε επίσης δραστικές περικοπές δημοσίων δαπανών, όπως ελάττωση της περιόδου παροχής επιδόματος ανεργίας, επιβολή αυστηρότερων όρων συντάξεως αναπηρίας και κατάργηση της πρόωρης συνταξιοδότησης. Παρά ταύτα, αρκετοί αναλυτές τον είχαν τότε κατηγορήσει ότι καθυστέρησε.

Ο πέλεκυς

Ενδεχομένως να είχαν δίκιο. Τον Νοέμβριο, δύο διεθνείς οίκοι αξιολόγησης προειδοποίησαν τη χώρα πως θα υποβαθμίσουν τα ομόλογά της στη βαθμίδα των “σκουπιδιών” εξαιτίας των αδύναμων οικονομικών της προοπτικών και των απρόβλεπτων πολιτικών της, με τη Moody’s να πραγματοποιεί την απειλή της τον Νοέμβριο. Το δημόσιο χρέος έφθασε το 82% του ΑΕΠ και το φιορίνι, το εθνικό νόμισμα της Ουγγαρίας, εξασθένησε σημαντικά. Ισως γι’ αυτό, κάνοντας μία στροφή 180 μοιρών, ο Γκιόργκι Ματόλτσι ανακοίνωσε πως θα ζητηθεί εκ νέου η οικονομική αρωγή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Ευρωπαϊκής Ενωσης αλλά χωρίς τη επιβολή νέων μέτρων λιτότητας (χρησιμοποιώντας μία γνωστή σε μας ρητορική). “Ηταν μία αναγκαία κίνηση, η οποία χωρίς αλλαγές στην πολιτική μας θα μας διασφαλίσει ένα δίχτυ ασφαλείας και την αναγκαία ανάπτυξη – απαλλαγμένη, όμως, από κινδύνους”, δήλωσε στο κοινοβούλιο ο κ. Ματόλτσι. Συμπληρώνοντας, είπε πως “η Ουγγαρία εξακολουθεί με επιτυχία να καλύπτει τις χρηματοδοτικές της ανάγκες από τις αγορές”.

Συνεπώς, κατά τα λεγόμενά του, η στήριξη του ΔΝΤ δεν θα αφορά την κάλυψη του δημοσίου χρέους. Πέραν τούτου, ο υπουργός Οικονομίας -που στο υπουργείο του έχει ενσωματωθεί κι εκείνο των Οικονομικών- τόνισε ότι και η Ε.Ε. και το ΔΝΤ έχουν αποδεχθεί πως το 2012 το δημοσιονομικό έλλειμμα της χώρας θα διαμορφωθεί σε επίπεδα κάτω του 3% επί του ΑΕΠ (το οποίο είναι και ο «χρυσός κανόνας» της Ευρωζώνης) και ότι το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών εμφανίζει πλεόνασμα. Αυτό σημαίνει ότι η κυβέρνηση Βίκτορ Ορμπάν θα έχει αποκαταστήσει τη δημοσιονομική ισορροπία, ελπίζοντας να κερδίσει και την εμπιστοσύνη των διεθνών αγορών.

Χωρίς λιτότητα

Αναφερόμενος στη συμφωνία δανεισμού, η οποία αναμένεται να υπογραφεί στις αρχές του 2012, ο Γκιόργκι Ματόλτσι υπογράμμισε πως δεν θα οδηγήσει σε διόγκωση του δημοσίου χρέους ούτε θα θέσει περιορισμούς στις οικονομικές πολιτικές της κυβέρνησης. Σε μία πιο προσγειωμένη προσέγγιση o Τίμοθι Ας, υπεύθυνος στρατηγικής στην τράπεζα Royal Bank of Scotland, παρατηρεί πως, “δεν δίδονται κονδύλια από το ΔΝΤ χωρίς όρους”. Κατά τις εκτιμήσεις του, η συμφωνία ενδεχομένως να φθάσει από τα 6 έως και τα 12 δισ. ευρώ.

Ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπάν ανέλαβε και πάλι τη εξουσία πέρυσι, ισχυριζόμενος πως κληρονόμησε την οικονομία σε εξαιρετικά δυσχερή κατάσταση. Ακόμα και η άκρως συντηρητική εφημερίδα της Ελβετίας Neue Zurcher Zeitung, όμως, υπενθύμισε στον κ. Ορμπάν πως ήταν η δική του κυβέρνηση την περίοδο 1998-2002, η οποία συνέβαλε καθοριστικά στο να εκτιναχθεί το έλλειμμα άνω του 8,5% του ΑΕΠ. Μετά εκείνη το παρέδωσε στους Σοσιαλιστές. Η ίδια επισήμανε πως στο νέο κυβερνητικό σχήμα βρίσκονται εν πολλοίς τα ίδια πρόσωπα με χαρακτηριστικότερο όλων τον Γκιόργκι Ματόλτσι.

Υποβάθμιση Moody’s

Με την επιστροφή στο ΔΝΤ, η Βουδαπέστη ήθελε τις αγορές στο πλευρό της, διεξάγοντας παρατεταμένες διαπραγματεύσεις με το ΔΝΤ, σε μία προσπάθεια να αποφύγει υποβάθμιση της πιστοληπτικής της ικανότητας. Μάταιος κόπος! Χθες η Moody’s την υποβάθμισε κατά μία βαθμίδα, στο Baa3 από το Ba1, δηλαδή στο επίπεδο των “σκουπιδιών»”. Αποτέλεσμα ήταν η απόδοση των 5ετών ομολόγων να εκτιναχθεί 89 μ.β. στο 9,78% και το φιορίνι να απολέσει 1,7% της αξίας του προς το ευρώ. Ο έτερος οίκος Standard & Poor’s διατηρεί τη κατώτατη επενδυτική βαθμίδα BBB – με αρνητική προοπτική για την Ουγγαρία, εν αναμονή της συμφωνίας με το ΔΝΤ και την Ε.Ε.

Υφίστανται, ωστόσο, ορισμένοι καλοί οιωνοί για την πορεία των δημοσίων οικονομικών της χώρας. Ο προϋπολογισμός του 2012 προβλέπει δραστικές περικοπές και νέα έσοδα άνω των 3,3 δισ. ευρώ, ενώ το έλλειμμα αναμένεται στο 2,5% του ΑΕΠ. Η Ε.Ε. προβλέπει ανάπτυξη 0,5% του χρόνου, ενώ Ούγγροι οικονομολόγοι κάνουν λόγο για ύφεση. Αν δημιουργηθούν θέσεις εργασίας, αυτές θα προέρχονται από το πρόγραμμα επιδότησης της απασχόλησης με 150 ευρώ το μήνα – ποσόν χαμηλότατο ακόμα και για την Ουγγαρία.

Κατά τον Αντράς Μπιρό Ναγκί, συνδιευθυντή του ινστιτούτου μελετών Policy Solutions στην Ουγγαρία, η κυβερνητική αλλαγή πλεύσης συνιστά “σοφή απόφαση”, αλλά και παταγώδη αποτυχία της μέχρι πρότινος κυβερνητικής πολιτικής. Στις 14 Νοεμβρίου, ο υπουργός Οικονομίας Γκιόργκι Ματόλτσι διεκήρυττε πως χαράσσει πολιτική αντίθετη με το ΔΝΤ. Στις 17 Νοεμβρίου, ανακοίνωσε πλέον πως αναζητεί συμφωνία με το ΔΝΤ. Κάποιοι μίλησαν για αυτοσχεδιασμό υπό το κράτος πανικού και εν όψει μιας προαναγγελθείσης υποβάθμισης της χώρας. Ο Αντράς Μπιρό Ναγκί αναφέρει πως η αντιπολίτευση αλλά ακόμα και ο συμπολιτευόμενος Τύπος στην Ουγγαρία εξέλαβαν την αλλαγή στάσης ως το τέλος της “μάχης για την οικονομική ανεξαρτησία της χώρας”.

Δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή, 26.11.2011

blog comments powered by Disqus