Στην Κίνα του Μάο οι πλούσιοι “ήταν γυρολόγοι, που εξαπατούσαν, φοροδιέφευγαν και δωροδοκούσαν”. Από τότε όμως που ο Ντενγκ Χσιάο Πινγκ, ο οραματιστής της νέας Κίνας, με το σταδιακό του άνοιγμα στην παγκόσμια αγορά και τις διεθνείς επενδύσεις, δήλωσε πως “το να γίνεσαι πλούσιος είναι ένδοξο”, τα πράγματα άλλαξαν. Ο Ρούπερτ Χούγκεβερφ, υπεύθυνος της Εκθεσης Χουρούν, της εταιρείας με έδρα τη Σαγκάη, η οποία εκδίδει τους καταλόγους των πλουσίων της Κίνας, επισημαίνει: “Οι επιχειρηματίες χαίρουν σεβασμού, γιατί θεωρούνται άνθρωποι εργατικοί, με ικανότητες και άξιοι να εμπνεύσουν με το παράδειγμά τους τους νέους στο να τους μιμηθούν”.
Σήμερα ζάπλουτοι “ευδοκιμούν” μαζικά όχι μόνο στην Κίνα, αλλά και στις λοιπές μεγάλες αναδυόμενες οικονομίες, στα εδάφη της Ρωσίας, του Μεξικού, της Βραζιλίας αλλά και της Ινδίας. Σύμφωνα με τις καταγραφές, ο “αναδυόμενος πλούτος”, τόσο σε όγκο όσο και σε εκπροσώπους, έχει τόσο ισχυρή δυναμική, ώστε τείνει να ξεπεράσει εκείνον του “ώριμου καπιταλισμού” της Δύσης.
Αυτοδημιούργητοι
Πολλοί και πολλές από τους πλουσίους της Κίνας ξεκίνησαν πραγματικά από το μηδέν, ζώντας σε συνθήκες πλήρους και όχι σχετικής φτώχειας, όπως αυτήν που βλέπουμε στις δυτικές κοινωνίες. Ο 40χρονος Ντάι Ζικάνγκ, “ο πρίγκιπας των ακινήτων” της Κίνας, όταν ήταν νεαρός εκτελούσε χρέη χοιροβοσκού. Η 46χρονη Ζου Σιαογκουάνγκ, η οποία ίδρυσε την πρωτοπόρο κοσμηματοποιία Νeo Glory, ξεκίνησε τη σταδιοδρομία της σε σταθμούς τρένων. Φόρτωνε τα “μπιχλιμπίδια” της σε σάκους που ζύγιζαν 60 κιλά, επέβαινε στα νυχτερινά τρένα και το πρωί ξεκινούσε τις πωλήσεις της. Σήμερα, η Neo Glory πωλεί τα κοσμήματα που κατασκευάζει σε 70 χώρες του κόσμου, απασχολεί 5.300 εργαζομένους και διατηρεί εντυπωσιακές συνεργασίες με τη Swarovski και την Preciosa. Μεταξύ άλλων, η γνωστή τραγουδίστρια Σελίν Ντιόν έχει υπογράψει μια σειρά κοσμημάτων της Neoglory.
Οσο για τον Ζονγκ Κινγκχού, τον πιο πλούσιο άνθρωπο στην Κίνα, αυτός άρχισε την καριέρα του από μία σχολική καντίνα. Εκεί πουλούσε βιταμινούχα αναψυκτικά. Σήμερα ελέγχει το 15% της αγοράς εμφιαλωμένου νερού και αναψυκτικών της χώρας του, αλλά ο ίδιος εξακολουθεί να ζει με 20 δολάρια την ημέρα. Πιστεύει ότι ο πλούτος του ανήκει στην κοινωνία. Ασχολείται συστηματικά με τις αγαθοεργίες, υπό τον όρο ότι όσα προσφέρει στους φτωχούς συνδυάζονται με σκληρή δουλειά από μέρους τους. Συγκαταλέγεται στην ομάδα των “Παραδοσιακών”, όπως τους έχει κατηγοριοποιήσει στο BBC ο Νικ Ρόουζεν, συγγραφέας και κινηματογραφιστής. Η άλλη ομάδα των πλουσίων της Κίνας είναι οι “Νέοι Αριστοκράτες”.
Οι “Παραδοσιακοί”, λοιπόν, όπως ο Ζονγκ Κινγκχού, είναι γύρω στα 60-70 τους, κρατούν χαμηλό προφίλ, δεν έχουν διάθεση αυτοπροβολής και φορούν ρούχα κινέζικης τεχνοτροπίας. Δεν χαρακτηρίζονται από ακριβά πάθη, και στον κ. Ζονγκ αρέσει μόνο να καπνίζει και να πίνει τσάι Lipton. Αντιθέτως, οι “Νέοι Αριστοκράτες”, oι οποίοι είναι και ηλικιακά νεότεροι, μπορούν να περηφανευτούν για ένα ρολόι Patek Philippe που φορούν στο χέρι τους και τους κόστισε 50.000 δολάρια. Προτιμούν να ντύνονται κομψά και ακριβά και να υιοθετούν την αισθητική διάσημων εμπορικών σημάτων. Λόγου χάριν, ξέρουν πως το να οδηγούν μια Bentley προσφέρει πολύ περισσότερο κύρος από ένα εγχώριας κατασκευής αυτοκίνητο.
Ενας από τους “Αριστοκράτες” είναι και ο Λίου Γικιάν, ο οποίος έχει αναδειχθεί στον ισχυρότερο συλλέκτη έργων τέχνης της χώρας. Τα κινεζικά ΜΜΕ τον αποκαλούν “εκκεντρικό”, επειδή δεν φορά κουστούμι εν ώρα εργασίας αλλά ένα απλό μακό μπλουζάκι, ενώ δεν έχει στενές σχέσεις με το ξύρισμα. Στα 48 του χρόνια και σε στενή συνεργασία με τη γυναίκα του Γουάνγκ Γουέι, η οποία είναι επιμελήτρια έργων τέχνης, έχει μια συλλογή η οποία ασφαλίστηκε αντί ποσού 1,5 δισ. δολαρίων. Η ανοδική του πορεία ξεκίνησε στην εφηβεία του. Σταμάτησε το σχολείο για να βοηθά τη μητέρα του, που κατασκεύαζε και πουλούσε τσάντες σε έναν πάγκο στον δρόμο. Απέκτησε την πρώτη του μετοχή στα 27 του και έκτοτε συνεχίζει να επενδύει. Φυσικά, βοηθά και η ισχυρή ανάπτυξη της χώρας του…
Επενδύοντας στην… καλή ζωή
Η ανάκαμψη μετά την οικονομική κρίση αποτυπώνεται στις επιλογές των πάμπλουτων ανθρώπων του κόσμου, oι οποίοι επενδύουν σε διαφορετικά περιουσιακά στοιχεία από ό,τι συνήθως. Τα έργα τέχνης, τα ρολόγια, τα σπάνιας χρονιάς κρασιά, τα αυτοκίνητα αντίκες θεωρούνται σήμερα ενδεδειγμένες τοποθετήσεις και συνδέονται με την αισθητική απόλαυση και τη συναισθηματική φόρτιση που μπορούν να προκαλούν.
Σύμφωνα με την έκθεση World Wealth Report 2011 των Capgemini και Merrill Lynch σχετικά με την εξέλιξη του παγκόσμιου πλούτου, η συσσώρευση κεφαλαίων ειδικά στην Ασία παρακίνησε και την αναζωογόνηση της αγοράς αυτού του είδους των επενδύσεων. Σε αυτό συμβάλλουν και οι συνθήκες, όπως το ότι τα επιτόκια είναι χαμηλά και στα διεθνή χρηματιστήρια επικρατεί αβεβαιότητα. Οι εύποροι ωθούνται να διαφοροποιούν τις επενδύσεις τους, ώστε να μη σχετίζονται με τις αγορές και να προστατευθούν από τις διακυμάνσεις τους.
Το 2010, συγκεκριμένα, οι συλλογές πολυτελών οχημάτων, σκαφών και τζετ κάλυπταν το ένα τρίτο αυτής της κατηγορίας επενδύσεων, ενώ ειδικά η ζήτηση ακριβών αυτοκινήτων τύπου Mercedes και Ferrari από τους Κινέζους νέους πλούσιους εκτινάχθηκε. “Οι συγκεκριμένοι άνθρωποι συχνάζουν κατά κόρον σε γκαλερί και σε οίκους δημοπρασίας”, αναφέρεται στην έκθεση.
Δημοσιεύθηκε στην “Καθημερινή”, 2.7.2011
Η Κατερίνα Καπερναράκου είναι δημοσιογράφος, παρακολουθεί το διεθνές οικονομικό ρεπορτάζ στην εφημερίδα “Καθημερινή”. Διατηρεί εβδομαδαιαία σαββατιάτικη στήλη με τα πρόσωπα της εβδομάδας. Εχει εργαστεί ως παραγωγός και δημοσιογράφος σε ιδιωτικούς και κρατικούς Ρ/Σ και την Ελληνική Υπηρεσία του BBC. Συνεργάζεται με οικονομικά έντυπα και περιοδικά ποικίλης ύλης. Διετέλεσε πρόεδρος του Ελληνικού Τμήματος της Δ. Αμνηστίας.